Zastanawiali się Państwo jaki jest procent roślin, które mają dobroczynny wpływ, a których nie wykorzystujemy w kuchni i aptece?
Bardzo wiele z nich traktujemy jako chwasty, podczas gdy ludzie w innych krajach wykorzystują je z powodzeniem w kuchni – świetnym przykładem są Kolumbijczycy, którzy wykorzystują żółtlicę jako warzywo do zupy, a Holendrzy przygotowują pędy chmielu tak jak szparagi.
Chwasty, które warto uwzględnić w jadłospisie to m.in.:
- pokrzywa
- młode listki lipy
- kwiatostany klonu
- liście mniszka
- koniczyna
- podagrycznik
- czosnek niedźwiedzi (uwaga! podobny do konwalii majowej)
- żółtlica drobnokwiatowa
- przytulia czepna
- gwiazdnica
- bluszczyk kurdybanek
Oczywiście warunkiem wykorzystania tych roślin w kuchni jest zbiór tylko z miejsc niezanieczyszczonych, upewnienie się, że poprawnie je zidentyfikowaliśmy rośliny (niektóre chwasty są mylone z roślinami trującymi np. czosnek niedźwiedzi z konwalią majową) i dokładne umycie ich pod bieżącą wodą. Chwasty można traktować jako składniki sałatek, zup albo pesto, napary, a nawet kiszonki!
Zawierają dużo witamin, minerałów i innych cennych składników, np. gwiazdnica i pokrzywa zawierają dużo witaminy C i rutynę, więc obydwie rośliny wspomagają odporność. Pozostałe ciekawostki o chwastach można przeczytać w wywiadzie z kucharzem i autorem książki „Leśne gotowanie. Chwasty od kuchni”: https://culture.pl/pl/artykul/kulinarne-oblicze-chwastow-rozmowa-z-piotrem-ciemnym
Poniżej moje propozycje jak wykorzystać chwasty w kuchni:
Pesto z darów łąki
Składniki:
Pokrzywa (raczej małe, bez kwiatostanów)
Liście (kwiaty także są jadalne) mniszka
Gwiazdnica
Bluszczyk kurdybanek
stokrotki do przybrania (można zjeść)
Parę kostek parmezanu (lub innego twardego)
garść orzechów (ja użyłam orzechy nerkowca)
4-5ząbków czosnku
dwa chlusty oliwy z oliwek
pieprz i sól do smaku
opcjonalnie – napój owsiany
Pokrzywę, mniszek i gwiazdnicę mieszamy w takich samych proporcjach, bluszczyka nieco mniej (jest lekko gorzkawy). Wszystko poza stokrotkami wrzucamy do blendera i miksujemy do uzyskania pięknej zielonej masy. Jeśli chcemy rzadszą konsystencję dolewamy odrobinę napoju owsianego. Polewamy sosem ugotowany al dente makaron i ozdabiamy stokrotkami.
Sałatka z gwiazdnicy do obiadu
Pęczek gwiazdnicy (ładne ok.8 cm pędy obcięte nożyczkami i umyte) wrzucamy do gotującej wody na 2 minuty. Odcedzamy i drobno siekamy. Przygotowujemy dressing z oleju konopnego i soku z cytryny (bądź dobrego octu, u mnie jest to ocet z kwiatów akacji), soli i pieprzu. Mieszamy z posiekaną gwiazdnicą. Podajemy do obiadu.
Koktajl z pokrzywy
Składniki:
50 g jarmużu
Szklanka soku jabłkowego
400 g ananasa
Garść świeżych listków pokrzywy
Kilka kropel cytryny
Szczypta imbiru
Pokrzywa przestaje parzyć, gdy jest sparzona/ugotowana/roztłuczona. Wszystkie składniki koktajlu należy zmiksować blenderem i wlać do szklanki lub bidonu
Zupa z pokrzywy
Składniki:
Bulion warzywny (około 500 ml)
Dwie garście liści pokrzywy
4 nieduże ziemniaki
Sól
Pieprz
Cebula
czosnek
Zupę z pokrzywy wykonujemy z młodych listków. Analogicznie do poprzednich przepisów: odrywamy listki, płuczemy je pod zimną wodą, a następnie dorzucamy do garnka, w którym smażą się już pokrojona w piórka cebula oraz posiekany w kostkę czosnek. Smażymy pokrzywę chwilę, a następnie dorzucamy pokrojone w kosteczkę ziemniaki. Znów trzymamy na patelni około 2 minut i zalewamy wszystko bulionem warzywnym (można odgotować go wcześniej lub użyć gotowego w kostce lub słoiku). Gotujemy całość około 20 minut.
W razie potrzeby dodajemy soli i pieprzu.
Ajiaco – kolumbijska zupa z żółtlicą
Żółtlica to dla Kolumbijczyków narodowa zielenina – tak jak w Polsce natka pietruszki. Można ją posiekać, posolić i przełożyć do pudełeczka do zamrożenia.
Składniki:
500 g ziemniaków
2 udka z kurczaka
2 kolby kukurydzy
1,5 l wody
1 łyżka kaparów w zalewie
1 cebula
1 łyżka masła
pęczek żółtlicy drobnokwiatowej
sól
pieprz czarny mielony
Opis przygotowania:
Żółtlicę drobnokwiatową dokładnie umyć i odsączyć z wody. Ziemniaki obrać ze skóry, umyć i pokroić w dużą kostkę. Kolby kukurydzy pokroić na 4 cm kawałki. Następnie cebulę obrać, pokroić ją drobno i zeszklić na rozgrzanym maśle w rondlu. Do zeszklonej cebuli wlać 1,5 l wody, dodać udka z kurczaka, wsypać szczyptę soli i gotować je do miękkości. Po ugotowaniu kurczaka wyciągnąć z rondla, usunąć z niego kości, a mięso wyłożyć na talerz.
Do ugotowanego wcześniej wywaru z kurczaka w rondlu włożyć pokrojone wcześniej ziemniaki, kolby kukurydzy, odsączone z zalewy kapary i dodać do tego pęczek żółtlicy drobnokwiatowej. Całość doprawić do smaku szczyptą soli oraz pieprzu, wymieszać i gotować na średnim ogniu do miękkości warzyw. Po ugotowaniu wyciągnąć z tego ugotowaną żółtlicę, a resztę przelać na talerz z kurczakiem.
Kiszony podagrycznik
liście młodego podagrycznika
solanka (na litr wody 1,5 łyżki)
3-4 ząbki czosnku
przyprawa do kiszenia ogórków
słoik po dżemie (mały)
Zebrany podagrycznik wypłukać dokładnie i układać w słoiku ciasno ubijając, na przemian z warstwą pokrojonego czosnku. Na górę słoiczków wsypać warstwę przyprawy do kiszenia ogórków.
Całość zalać ciepłą solanką:
Słoiczków nie dokręcać, dopiero po kilku dniach (3-4), kiedy kiszonka praktycznie jest już gotowa do spożycia.
Traktować jako dodatek do kanapek, sałatek. Warto dodać do barszczu czerwonego
Smacznego!
Życzy Ewa Domagała
Koordynatorka promocji zdrowia w przedszkolu